عوارض بی دندانی و راه حل های آن
آیا شما و یا شخصی از اطرافیانتان دچار مشکل بی دندانی هستید؟ بی‌دندانی که بیشتر در سنین بالا بسیار شایع است، می‌تواند علاوه بر ظاهری ناخوشایند، سبب مشکلات تلفظ و عدم جویده شدن کامل غذا و در نتیجه مشکلات گوارشی شود. بنابراین بهتر است تا حتما برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته هرچه سریع‌تر اقدام کنید.
هر فرد جهت جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته، باید فاکتور‌های بسیاری را با توجه به شرایط خود مدنظر قرار دهد.
- هزینه
- زیبایی
- دوام
- آسایش
- راحتی
این‌ها همه از نکاتی هستند که در انتخاب شیوه مناسب جایگزین کردن دندان‌ها بسیار تاثیرگذار خواهند بود. در ادامه به بررسی مضرات بی‌دندانی و راهکارهای درمان آن به طور کامل می‌پردازیم.
آیا جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته ضروری است؟
اگر تا کنون شخصی را دیده باشید که یک یا چند دندان از دست رفته دارد، حتما با کمی دقت متوجه موارد و مشکلات زیر شده‌اید:
- سختی خوردن بعضی از غذاها
- کاهش اعتماد به نفس، علی‌الخصوص در مورد نبودن دندان جلو
- مشکلات گفتاری
- کج شدن دندان‌های اطراف
- بیماری لثه
- تغییر فرم استخوان فک
معمولا زمانی که یکی از دندان‌های عقبی خود را از دست می‌دهید، به دلیل مشخص نبودن آن از لحاظ ظاهری، اهمیت زیادی به آن نداده و جهت درمان اقدام نمی‌کنید. اما هرچه فاصله میان دندان‌هایتان به مدت طولانی‌تری خالی بماند، امکان ابتلا به انواع مشکلات و بیماری‌های دهان و دندان نیز روز به روز بیشتر می‌شود. بنابراین حتی اگر در حال حاضر مشکلی به دلیل نبودن دندان ندارید، بهتر است هرچه زودتر جهت جایگزینی آن اقدام کرده تا دچار مشکلات بعدی نشوید.
راهکارهای موجود برای درمان بی دندانی
چندین نوع راه حل برای درمان این مشکل بسته به تعداد دندان‌های از دست رفته در دسترس است که هر کدام شرایط خاص خود را داشته و در ادامه به طور کامل به بررسی یک به یک آن‌ها می‌پردازیم.
- ایمپبنت دندان
- بریج
- پروتزهای مصنوعی
- ونیر کامپوزیت (در موارد بسیار محدود)
ایمپلنت
می‌توان گفت ایمپلنت دندان یکی از بهترین راه‌های درمان بی دندانی است که شباهت بسیار زیادی به دندان طبیعی چه از نظر زیبایی و چه از نظر کارکرد دارند. زیرا ایمپلنت با استفاده از پایه در داخل استخوان فک قرار می‌گیرد که این پایه می‌تواند تا حدود بسیار زیادی نقش ریشه دندان طبیعی را ایفا کند. بنابراین از تحلیل رفتن استخوان فک جلوگیری کرده و زیبایی صورت را حفظ می‌کند. از ایمپلنت می‌توان برای جایگزینی یک و یا چند دندان در کنار هم نیز استفاده کرد. حتی اگر 4دندان از دست رفته در کنار هم داشته باشید، دندانپزشک می‌تواند با استفاده از 2 تا 3 پایه، پروتزهای امپلنت را در دهان به صورت دائمی قرار دهد. پس از درمان، مراقبت‌های معمول مانند استفاده از مسواک و نخ دندان الزامی است، اما به‌غیر از این موارد، ایمپلنت نیاز به مراقبت خاص دیگری نخواهد داشت.
بریج دندان
بریج به نوعی از دندان مصنوعی گفته می‌شود که به وسیله دندان‌های طبیعی کناری پشتیبانی شده و به آن‌ها متصل می‌شود. برای استفاده از این نوع درمان نیاز است تا دندان‌هایی که به عنوان پایه از آن‌ها استفاده می‌شود کمی تراشیده شوند تا بریج به خوبی بر روی آن‌های قرار بگیرد. سپس بعد از اطمینان از محکم و درست بودن جای بریج، با استفاده از چسب‌های مخصوص در جای خود فیکس می‌شوند. اگر دندان‌های کناری از وضعیت خوبی برخوردار باشند، می‌توان به‌جای تراشیدن آن‌ها و از بین بردن مینای سالم دندان، بریج را با استفاده از دو زبانه از پشت به دندان‌های طبیعی متصل کرد.
بریج‌ها با توجه به قیمت مناسب‌تر و طبیعی بودن ظاهر، انتخاب نسبتا خوبی برای درمان به شمار می‌روند. اما باید در نظر داشت که می‌توان از آن برای حایگزینی حداکثر 2 دندان در کنار هم استفاده کرد. بنابراین در صورتی که تعداد بیشتر از 2 دندان از دست رفته در کنار هم داشته باشید، باید از راهکارهای دیگری برای پر کردن جای خالی آن‌ها استفاده کنید.
پروتزهای مصنوعی
پروتزهای مصنوعی ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش برای جایگزینی هر تعداد از دندانی که نیاز داشته باشید هستند که به دندان‌های مصنوعی نیز شهرت دارند. از این دندان‌ها می‌توان برای درمان بی دندانی کامل نیز استفاده کرد. این پروتز‌ها متحرک بوده و به کمک سیم و قالب‌های مخصوصی داخل دهان قرار می‌گیرند. بنابراین طبیعی است که به مرور زمان و در طی جندین سال، استخوان فک شروع به تحلیل رفتن کرده و فرم طبیعی خود را از دست بدهد.
برای برخی از افراد استفاده از این دندان‌ها بسیار راحت بوده، اما برخی دیگر آن را بسیار آزار دهنده توصیف می‌کنند. چرا که در بسیاری از موارد این دندان‌ها به دلیل قرار نگرفتن دائمی در دهان، حالت لق داشته و ممکن است حین صحبت و جویدن آزار دهنده باشند. بنابراین بهترین روش این است که از دندان‌های مصنوعی به عنوان یک راه حل موقتی تا زمان پس انداز برای استفاده از راه‌های درمانی بهتر و دائمی استفاده کنید.
ونیر کامپوزیت
در برخی از موارد بسیار محدود، در صورتی که فاصله بین دندان‌ها بسیار کم باشد، می‌توان از روکش دندان برای پر کردن جای خالی استفاده کرد. در واقع این روکش‌ها فقط برای پر کردن فاصله‌های بسیار کوچک استفاده می‌شوند و بنابراین راه حل درستی برای بی‌دندانی به شمار نمی‌روند.
مقایسه روش‌های مختلف درمان بی دندانی
| دندان مصنوعی | بریج | ایمپلنت | |
| متحرک | به دندان‌های کناری متصل شده و ثابت است | در داخل استخوان فک محکم می‌شود | مکان قرار گیری |
| بین 5 تا 10 سال (شاید هم بیشتر) | بین 5 تا 15 سال (شاید هم بیشتر) | بیشتر از 20سال | مدت زمان ماندگاری |
| به مرور زمان لق شده و باعث ناراحتی می‌شود | در صورت جاگذاری خوب مانند دندان طبیعی | مانند دندان طبیعی | راحتی |
| کمی غیر طبیعی – ممکن است سیم‌ها نمایان شوند | بسیار شبیه به دندان طبیعی | مانند دندان طبیعی | زیبایی ظاهری |
| در مورد بعضی از غذاها ممکن است جویدن سخت باشد – برای تمیز کردن نیاز به در آوردن دارد | مانند دندان طبیعی | مانند دندان طبیعی | عملکرد |
| می‌تواند از جا کنده شود – به راحتی آسیب می‌بیند | نیاز به تراشیدن دندان‌های سالم کناری دارد | نیاز به جراحی دارد – ریسک کمی برای عفونت نیز وجود دارد | دیگر مشخصات |
نتیجه گیری
در نتیجه این اطلاعات، می‌توان گفت در صورتی که یکی از دندان‌های خود را از دست داده‌اید، ایمپلنت یکی از بهترین راهکارهای درمانی بدون آسیب به هیچ کدام از دندان‌های دیگر برای رفع مشکلات به شمار می‌رود.
با این حال، بریج و دندان مصنوعی نیز کاملا کارآمد و البته ارزان‌تر هستند. اما طول عمر آن‌ها به اندازه ایمپلنت نبوده و می‌توانند سبب آسیب رساندن به سایر دندان‌ها و استخوان فک شوند.
در صورت از دست رفتن تعداد زیادی دندان در کنار هم نیز می‌توانید از یک یا نیم دست دندان مصنوعی متحرک استفاده کنید که ارزان‌ترین روش به شمار می‌رود و می‌توانید به کمک آن به راحتی غذا خورده و صحبت کنید. راه حل بهتر برای رفع این مشکل نیز استفاده از کاشت همزمان چند ایمپلنت است.
تفاوت راه‌های انتخابی برای جایگزینی دندان‌های پشت و جلو
در صورتی که دندان‌های جلویی شما از دست رفته‌اند، بهترین کار استفاده از ایمپبنت و بریج است. زیرا این نوع از پروتز‌ها می‌توانند از لحاظ ظاهری بسیار شبیه و همرنگ دندان‌های طبیعی شما باشند. اما دندان‌های مصنوعی معمولا همرنگ دندان‌های طبیعی شما نبوده و ممکن است با توجه به نوع ساخت آن، سیم‌های فلزی اتصال نیز قابل مشاهده باشند.
اما در مورد دندان‌های عقبی، به دلیل در معرض دید نبودن، این حساسیت‌ها بسیار کمتر بوده، بنابراین می‌توانید بسیار راحت‌تر در مورد روش درمان خود تصمیم گیری کنید.
بهترین روش برای تصمیم گیری در مورد نوع درمان بی دندانی، انجام مشاوره کامل با یک تیم دندانپزشکی متخصص است تا بتواند به صورت کامل طرح درمان و هزینه‌ها را برای شما شفاف سازی و بهترین روش را با توجه به شرایط به شما پیشنهاد دهد.